herstoria – Biblioteka Gniezno

„To kobiety zbudowały Gniezno”: Anna Piskurz

Dziś ostatnia i można rzec „najmłodsza” bohaterka herstorycznego cyklu, który jest wspomnieniem wystawy „To kobiety zbudowały Gniezno”. Zaczynaliśmy poetką i tak też kończymy – bohaterką wpisu jest bowiem Anna Piskurz.

Zapraszamy na finałowy fragment:

„Anna Piskurz (1.XI.1957 r. Poznań – 23.X.2003 r. Gniezno) – następna, po Marii Springer poetka zorientowana na sprawy ducha czy intelektualnego rozwoju, która większość swojego życia spędziła w Gnieźnie.

Tworząc swe religijne i nie tylko wiersze, wydała w sumie sześć tomików: „Wyznania” (1988), „Listy Tobą pisane” (1989), „Wypędzonym z raju” (1989), „Do…” (1990), „Widziałam rzeczy niepojęte” (1991) oraz „Nie czekam na natchnienie” (1995). Co ważne, znawcy i miłośnicy jej liryki, za jedno z lepszych dzieł uznają tomik „Do…”, który określany jest jako dojrzały erudycyjnie, odznaczający się melodyką tekstów czy obrazami tworzonymi z przeciwstawnych pojęć i postaw. Ciekawostką jest tu również fakt, że wiele jej utworów składających się na powyższy tomik, ma wyraźny rys feministyczny, gdzie autorka kreuje choćby postać kobiety zbuntowanej, ironicznej i racjonalnej w dociekaniu prawdy, która nie boi się burzyć zastanego ładu i zasad ustalonych przez mężczyzn. Poza tym sama Anna była w pewnym sensie pełna sprzeczności, gdyż z jednej strony ograniczona przez chorobę często alienowała się społecznie, a z drugiej mimo wszystko zaistniała w środowiskach literackich czy stała się laureatką licznych konkursów poetyckich i prozatorskich, w tym wiedeńskiego konkursu im. Marka Hłaski.

Natomiast za twórczość religijną uhonorowana została Medalem bł. Brata Alberta. Jako literatka publikowała zaś m.in. w „Słowie Powszechnym”, „Życiu Literackim”, „Odrze”, „Znaku”, „W Drogę” czy „Za i Przeciw”. Z kolei na lokalnym podwórku w latach 1995-96, była redaktorką naczelną pisma „Plus minus: reportaż, kultura, informacja”, a prywatnie radosną i nieużalającą się na swój los osobą.”

Wystawa „To kobiety zbudowały Gniezno” powstała w ramach VII Festiwalu „Fyrtel”, organizowanego przez Bibliotekę Publiczną Miasta Gniezna i Miasto Gniezno, dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „Kultura – Interwencje 2021”.

Autorami biogramów są Kamila Kasprzak-Bartkowiak i Paweł Bartkowiak.

graficzny portret Anny Piskurz z okładki tomiku pt. Do…

„To kobiety zbudowały Gniezno”: Stanisława Sławska-Taczakowa

Co środę przypominamy postaci kobiet, które stały się tematem wystawy „To kobiety zbudowały Gniezno”. Dziś druga odsłona tego cyklu. Jej bohaterką jest Stanisława Sławska-Taczakowa. Pionierka organizująca opiekę profilaktyczno-leczniczą na terenie Gniezna i powiatu gnieźnieńskiego w trudnych latach powojennych. Małżeństwo Taczaków (mąż pani Stanisławy również był lekarzem) zapisało się w pamięci gnieźnian jako para znakomitych specjalistów i po prostu dobrych ludzi.

Oto biogram pani Stanisławy zamieszczony na wystawie, którą prezentowaliśmy od końca października.

Stanisława Sławska-Taczakowa (30.IV.1907 r. Gniezno – 28.XII.1981 r. Gniezno) – kolejna mieszkanka naszego miasta to urodzona już na początku wieku lekarka pediatra i organizatorka profilaktyczno-leczniczej opieki nad małymi dziećmi.

Do swojej pracy w niesieniu pomocy przede wszystkim najmłodszym pacjentom, kształciła się w Poznaniu, gdzie w 1933 r. uzyskała dyplom lekarski na Uniwersytecie Poznańskim.

W kolejnych latach odbywała praktyki i rozpoczęła specjalizację chorób dziecięcych, początkowo w szpitalu św. Józefa, a potem w Klinice Chorób Dziecięcych w Poznaniu pod okiem wybitnego lekarza pediatry Karola Jonschera.

Przed wybuchem II wojny światowej i w czasie okupacji, pracowała m.in. jako lekarka Ubezpieczalni Społecznej w Zaniemyślu i w Poznaniu. Wreszcie, już po wojnie w 1947 r. została zatrudniona jako lekarka szkolna w Gimnazjum i Liceum Żeńskim im. bł. Jolenty w Gnieźnie.

W grodzie Lecha zorganizowała Miejską Stację Opieki nad Matką i Dzieckiem. Co ważne, placówka ta była finansowana z budżetu państwa i udzielała bezpłatnej profilaktyki dzieciom do lat 3, czyli m.in. nadzorowała ich prawidłowe żywienie, propagowała karmienie naturalne i sposoby zapobiegania chorobom niedoborowym. Oprócz tego wspomniana Stacja wraz z kuchnią mleczną „Kropla Mleka”, która wydawała mieszanki mleczne przyrządzane według przepisów lekarzy, była wzorowana na słynnym łódzkim Towarzystwie Opieki nad Matką i Dzieckiem „Kropla Mleka”, które powstało zanim Stanisława przyszła na świat! I o ile pierwsza organizacja zrodziła się w gwałtownie rozwijającym się przemysłowo mieście i jej działanie wynikło z potrzeby wsparcia, głównie robotniczych dzieci, o tyle gnieźnieńska inicjatywa miała zaradzić powojennemu zubożeniu i brakom, które również odbijały się na maluchach.

Wracając do naszej bohaterki, warto wspomnieć, że była ona jedną z pionierek powyższych działań w Gnieźnie. Natomiast w 1950 r. została kierowniczką nowo utworzonej Poradni Dziecięcej, a następnie ordynatorką oddziału noworodków Szpitala Miejskiego w Gnieźnie odkąd wydzielono go z oddziału położniczo-ginekologicznego. Niestety jednak na początku lat 60. zrezygnowała ze swej funkcji z powodów zdrowotnych, ale niemal do końca pracowała w poradni dziecięcej PKP.

„To kobiety zbudowały Gniezno”: Maria Springer

Od dziś, przez następne cztery tygodnie, co środę, prezentować będziemy życiorysy bohaterek zaczerpnięte z naszej wystawy „To kobiety zbudowały Gniezno”. Wystawa czeka na zwiedzających jeszcze do połowy miesiąca. Można ją oglądać, a przede wszystkim podczytywać, w bibliotecznym holu przy ul. Staszica 12a.

Dziś postać Marii Springer, najbardziej rozpoznawalnej wśród postaci przedstawionych na tej wystawie. Wszystko dzięki skutecznie przywracanej, zwłaszcza w ostatnich latach, pamięci o poetce. Poniżej kilka słów na temat życia lokalnej autorki.

Maria Springer (24.XI.1824 r. Bydgoszcz – 6.II.1872 r. Gniezno) – to pierwsza bohaterka żyjąca i działająca jeszcze w XIX w., znana jako poetka Maria z Gniezna. Jej aktywność w czasach gdy prawa kobiet były jeszcze mrzonką, stała się możliwa w dużej mierze dzięki pozycji klasowej. Maria, będąc córką sędziego i adwokata oraz dość przedsiębiorczej matki, miała więc z jednej strony łatwiej. Choć z drugiej pochodziła z religijnej rodziny, co już mogło nieco ograniczać. Niemniej jednak na swej edukacyjnej drodze spotkała dobrych nauczycieli, w tym księdza, którzy dostarczali jej odpowiednich lektur począwszy od Kochanowskiego, a skończywszy na Mickiewiczu. Co ważne, w 1848 roku, czyli w burzliwym czasie Wiosny Ludów, Maria wraz z matką i siostrą założyły sklep z bławatami oraz magazyn strojów i krawiectwa damskiego. Wskutek tego kształtująca się poetka nie miała zbyt dużo czasu na pisanie, co nie znaczy, że nie zabierała głosu. W tym okresie, a dokładnie rok później, wydany zostaje w gnieźnieńskiej drukarni jej tomik pt. „Poezje Marii z Gniezna”, który dedykowany był jednemu ze wspomnianych wyżej nauczycieli. Natomiast kolejny zbiór wierszy religijnych wyszedł już w 1854 r. w Poznaniu, a następne kilka lat później. Warto dodać, że poza pracą i pisaniem, Maria była też znana z akcji charytatywnych i pomagała m.in. biednym i sierotom oraz wspierała uczącą się młodzież.

Do sylwetki Marii Springer przygotowano także szerszy kontekst herstoryczny. Nie byłoby poetki Marii Springer, gdyby nie pierwsza grupa feministyczna Entuzjastki, która postulowała m.in. prawo kobiet do publicznego działania, w tym tworzenia literatury. Do zapoznania się z historią w skali makro – zapraszamy na wystawę.

Wystawa powstała w ramach VII Festiwalu „Fyrtel”, organizowanego przez Bibliotekę Publiczną Miasta Gniezna i Miasto Gniezno, dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „Kultura – Interwencje 2021”.