Miesiąc: wrzesień 2024

Królewskie Gniezno Czyta z Myszką Marcysią po raz piąty!

Gniezno to miasto królewskie od niemal tysiąca lat, a od kilku lat w Pierwszej Stolicy króluje książka i czytanie. Bo właśnie po raz piąty Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna wraz z Królewskim Gnieznem realizuje warsztaty czytelnicze trwające całą jesień dla przedszkolaków i uczniów pierwszych klas szkół podstawowych. Każde spotkanie rozpoczyna Myszka Marcysia, która mieszka  między książkami i zachęca dzieci do czytania super książek: Agnieszki Gadzińskiej, Elizy Piotrowskiej, Grzegorza Kasdepke, Zofii Staneckiej itd.

Głośno czytane opowieści, w ramach akcji Cała Polska Czyta Dzieciom, zapraszają dzieci do świata między regałami.

Projekt „Królewskie Gniezno Czyta 2024” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – Państwowego Funduszu Celowego.

 

 

Książka mojego życia – zapraszamy na wernisaż wystawy

Książki możemy ustawiać na półkach, regałach, nocnych stolikach. Ale jest miejsce, gdzie stawiamy te najważniejsze dla nas książki – one mają miejsce w sercu. O takich książkach mówimy czasami, że to „książka mojego życia”. Taka, która nie tylko zrobiła na nas wrażenia, ale która nas w jakiś sposób uformowała, ukształtowała, zmieniła nas lub nasze spojrzenie na świat i życie.

Zapraszamy na wernisaż wystawy „Książka mojego życia” – tytuł, który mówi wszystko. 12 fotografii, 12 osób i ich 12 „książek życia”, wreszcie trzy osoby fotografujące: Marta Bielawska, Izabela Budzyńska, Dawid Ciszewski. To oni sportretowali zaproszone przez siebie osoby wraz z ich książkami życia. A jakie książki znalazły się w tych kadrach? Przekonajcie się sami – może któraś z książek jest też Waszą książką życia?

Wernisaż wystawy odbędzie się w środę 16 października o godz. 17:00, w Małej Galerii Biblioteki przy ul. Staszica 12a. Zapraszamy, wstęp wolny!

Wystawa „Książka mojego życia” realizowana jest w ramach projektu „Królewskie Gniezno Czyta 2024” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Szczęśliwe zbiegi okoliczności, czyli o „Zostań ze mną” Ayòbámi Adébáyò

Nie można nazwać tego inaczej niż szczęśliwym zbiegiem okoliczności.
Szczęśliwym trafem tytuł znalazł się w zbiorach gnieźnieńskiej biblioteki. Za takie samo zrządzenie losu należy uznać to, że ktoś zdecydował się wyłowić książkę z szeregu innych i przeczytać. Na końcu tego łańcucha pomyślnych przypadków jesteśmy my – Klub Dyskusji o Książce. Bo ostatecznie i nam ktoś musiał powieść „Zostań ze mną” nigeryjskiej pisarki Ayòbámi Adébáyò zarekomendować. Tak wiele zbiegów okoliczności sprawiło, że także i my możemy wysłać ten sygnał dalej. Brzmi on: Czytajcie! To znakomita powieść!

O spotkaniu z powieścią Ayòbámi Adébáyò można opowiedzieć także inaczej. Na przykład zaczynając od pytania: kiedy ostatnio czytałaś/eś publikację, która nie została napisana przez autora/autorkę ze Stanów Zjednoczonych Ameryki lub Europy? Czy kiedykolwiek przeczytałeś/łaś publikację napisaną przez autora wywodzącego się z Afryki, Azji? Kiedy? Ile razy?

Właśnie od tego zagadnienia rozpoczęliśmy naszą dyskusję. Jak bardzo na nasze czytelnicze wybory wpływa promocja wielkich firm wydawniczych, czy influenserów? Jak często ta skutecznie wypromowana książka okazuje się słabym „czytadłem”? Jak wiele znakomitych pozycji po prostu nie ma szans na szeroki odbiór czytelniczy?

Ayòbámi Adébáyò za swoją powieść „Zostań ze mną” otrzymała szereg prestiżowych nagród. I to także wskazówka dla zainteresowanych literaturą – nagrody to właściwy drogowskaz dla czytelniczych wyborów.

Doskonale dyskutowało się o tym, co znaleźliśmy w powieści. Zderzenie z kulturą, religią, obyczajowością; ludzkie słabości – takie same pod każdą szerokością geograficzną; nieprzewidywalność i okrucieństwa losu. Ponadto: znakomita kompozycja i zachwycający język. Celowo nie ujawniamy treści zapraszając do jej dalszej czytelniczej konsumpcji. Mamy nadzieję, że lektura sprawi przyjemność wielu czytelnikom. Zdecydowanie zasługuję na to jej autorka oraz przyszli fani jej twórczości.

A nam, czyli Klubowi Dyskusji o Książce, kolejnych czytelniczych emocji dostarczać będzie proza Marlen Haushofer. Jej powieść – „Ściana” to temat kolejnego spotkania, na które zapraszamy 29 października o godz. 18.00 do lokalu Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna przy ul. Staszica 12a.

Wykład Martyny F. Zachorskiej / Laboratorium Słowa 2024

Kto wczoraj przybył do Starego Ratusza na nasze biblioteczne spotkanie, ten zafundował sobie… żeńską końcówkę dnia. Bo naszą gościnią była… Pani od Feminatywów. Już tytuł wykładu Martyny F. Zachorskiej, „Językowa tradycja czy lewacka nowomowa. Czyli o pani prezes, co prezeską niegdyś mogła być” nie pozostawia wątpliwości – feminatywy stały się polem walki politycznej. A przecież to sprawa – jak dowodziła w swoim wykładzie językoznawczyni – gramatyki, a nie polityki. Co więcej, opór i sceptyczne podejście do używania feminatywów opiera się raczej na przyzwyczajeniach, uprzedzeniach i zwyczajnym braku wiedzy. Chociażby sięganie po argument „dbałości o zachowanie tradycyjnych form” – to właśnie feminatywy, czyli żeńskie nazwy zawodów i funkcji są starszą formą w języku.
Przed II Wojną Światową żeńskie końcówki były stosowane, a maskulinizacja przyszła dopiero w latach 50. XX wieku, jako objaw socjalistycznego postępu językowego. I jak widać męskie końcówki zakorzeniły się skutecznie, skoro przeciwników stosowania feminatywów jest do dziś tak wielu. Pani od Feminatywów pokazała też naturę uprzedzeń wobec ich stosowania – są one zwykle niekonsekwentne i wewnętrznie niespójne. Krytykom przeszkadza, że o kobiecie sterującej samolotem można powiedzieć pilotka, bo to oznacza też czapkę. Ale już nie mają nic przeciwko pączkowi z adwokatem i nigdy nie mylą zamku w Malborku z zamkiem w drzwiach czy kurtce. Uważają, że kierowczyni brzmi śmiesznie, ale nie mają nic przeciwko mistrzyni. Mówią, że nie da się wymówić słowa „chirurżka”, a nie oburza ich „dżdżownica” czy „chrząszcz”. Jak dowodziła prowadząca, nasze uprzedzenia wynikają przede wszystkim z przyzwyczajenia i miną, jeśli tylko osłuchamy się z pewnymi formami. Język nieustannie się zmienia. Na tym polega piękno polszczyzny i jej żywotność.
Warsztaty i spotkania odbywają się w ramach projektu “Laboratorium słowa 2024” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Czytajki

Wędrująca z ust do ust, przekazywana z pokolenia na pokolenie, oparta na mądrości, prawach i doświadczeniach. Wyszeptana do ucha, opowiedziana, czytana. To właśnie bajka często bywa przewodnikiem dziecka po świecie przeżyć i wartości, jest również pierwszym utworem wypełniającym przestrzeń literacką w życiu dziecka.
Aby dalej przekazywać bajki, te dawne i nowe opowieści, rozpoczęliśmy w Filii nr 1 Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna cykl spotkań dla grup przedszkolnych „Czytajki” w ramach projektu „Laboratorium Słowa”. Połączenie wspólnej zabawy z głośnym czytaniem ukazało dzieciom bibliotekę jako miejsce przyjazne, kolorowe, bezpieczne. Miejsce, w którym odnaleźć można tysiące światów zaczarowanych w książkach.
Spotkania umożliwiły bezpośredni kontakt z książką, przybliżyły literaturę dziecięcą i jej autorów, były jednocześnie inspiracją do działalności plastycznej.

Spotkanie organizowane przez Bibliotekę Publiczną Miasta Gniezna, dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury.

Teatr cieni zainspirował małych reżyserów – Czwartkowe Inspiracje

Kto nie pamięta z dzieciństwa teatru cieni, który odgrywał się czasami samoistnie przed zaśnięciem na ścianach sypialni, gdy konar drzewa zdawał się ręką straszydła przyprawiającą o dreszcze? Podobny teatr cieni odbył się w Wypożyczalnie dla Dzieci podczas Czwartkowych Inspiracji. Tym razem jednak nie było strachu, a dobra zabawa. Reżyserami tego teatru były same dzieci, a wystawianą sztuką baśń braci Grimm „Zając i jeż”. To właśnie postaci z tej baśni zostały przedstawione jako ruchome kukiełki, które – dzięki skierowanemu światłu – odegrały swoje role w teatrzyku cieni. Przyznajcie, że gra świateł to świetna zabawa –  możecie się nią śmiało inspirować. A kolejne Czwartkowe Inspiracje już 3 października o godz. 16:00. Oczywiście w czwartek, bo przypominamy, że to od września nasze Inspiracje są Czwartkowe!

„Czwartkowe Inspiracje” to część projektu „Królewskie Gniezno Czyta 2024” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – Państwowego Funduszu Celowego.

 

„Zabić drozda”, czyli Młodzieżowy Klub Dyskusji o Książce odwiedza amerykańskie Południe

Na początek tygodnia – podsumowanie z końcówki poprzedniego, dokładnie z piątkowego spotkania Młodzieżowego Klubu Dyskusji o Książce. Tym razem klubowiczki przeniosły się – za pośrednictwem literatury – na południe Stanów Zjednoczonych, do Ameryki czasów Wielkiego Kryzysu i rasizmu. I właśnie ten temat był osią rozmowy – jak społeczeństwo kształtuje nasze poglądy i postawy i jak dochodzi do ich odrzucenia przez jednostkę? Uczestniczki zapoznały się też z życiorysem autorki książki, Harper Lee. Pisarka od dzieciństwa przyjaźniła się z innym pisarzem – Trumanem Capote’em, który był zresztą pierwowzorem jednego z bohaterów „Zabić drozda”. Omawiana książka wywołała spore emocje i najpewniej będzie jeszcze dyskutowana na kolejnym klubowym spotkaniu, w październiku.

X FESTIWAL DZIEDZICTWA KULTUROWEGO GNIEZNA „FYRTEL”

JUBILEUSZOWA EDYCJA

Drzewa w jesiennych barwach to niewątpliwa oznaka zbliżającej się

kolejnej, dziesiątej już, edycji „Fyrtla” – festiwalu poświęconego dziedzictwu kulturowemu Pierwszej Stolicy Polski i Ziemi Gnieźnieńskiej. To prawdopodobnie jedyne takie wydarzenie w naszym kraju w całości skupiające swą narrację i budujące program wokół życia przeszłego i teraźniejszego lokalnej społeczności. Niezmienne motto festiwalu „Fyrtel w stanach skupienia kultury” jest ponadto zachętą dla lokalnych artystów i animatorów do realizacji przedsięwzięć artystycznych z dziedziny filmu, literatury, muzyki, teatru oraz sztuk wizualnych inspirowanych „jedynym takim miastem na świecie”.

Bogaty program jubileuszowej edycji festiwali wypełnią: warsztaty, spotkania autorskie, wykłady, panele dyskusyjne, spacery, spektakle, wystawy i koncerty.

WARSZTATY i WYKŁADY

Gwara wielkopolska i dzieje żeńskiej części gnieźnieńskiej społeczności będą motywami przewodnimi tegorocznych zajęć warsztatowych. Na te pierwsze zaprasza „Dom Sąsiedzki Pod Sówką” przy Filii nr 2 Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna. Pod swojsko brzmiącymi nazwami „A na Fyrtlu powiedzieli” i „Blubrajmy na Fyrtlu” kryją się zajęcia skierowane nie tylko do dzieci, ale i dla całych rodzin (zapisy: filia2@biblioteka.gniezno.pl). Z kolei historię Gnieźnianek odsłonią kolejne warsztaty z cyklu „Społeczna historia Gniezna”, które poprowadzi duet: Kamila Kasprzak-Bartkowiak i Paweł Bartkowiak (zapisy: kkasprzak5@wp.pl). Gwara będzie także przedmiotem wykłady prof. Elizy Grzelak pt. „Język regionalny jako źródło tożsamości”, który odbędzie się 9 października 2024 r. o g. 18.00 w Starym Ratuszu.

SPOTKANIA AUTORSKIE, ROZMOWY i… SPACER!

Tegoroczny cykl rozmów na jubileuszowym „Fyrtlu” rozpocznie panel dyskusyjny pt. „Teraz My! – młodzi twórcy i animatorzy o sobie i swoich planach”, który odbędzie się 8 października 2024 r. o g. 17.30 w Centrum Kultury „Scena to Dziwna”. „Kulturników” i „Kulturystów” Gniezna urodzonych już w XXI wieku przepyta Krzysztof Szymoniak.

Dzień później (9/10, g. 19.30) to samo uczyni Piotr Wiśniewski, który poprowadzi rozmowę z członkami Kapituły „Królika” – Nagrody Kulturalnej Miasta Gniezna. Kapituła liczy aktualnie aż 13 osób, więc zapowiada się bardzo ciekawie!

Piątek 11 października to z kolei dwa spotkania. Najpierw (g. 17.00) odbędzie się premiera przewodnika herstorycznego pt. „Gnieźnieński Szlak Kobiet” autorstwa Kamili Kasprzak-Bartkowiak, z którą porozmawia Katarzyna Wilczkowska. Nieco później (g. 18.30) Paweł Bąkowski przepyta pisarza Grzegorza Gajka w temacie „Tysiąc lat historii…kobiet”. Nie zabraknie z pewnością zapowiedzi nowego wydawnictwa autora uznanych powieści o tematyce słowiańskiej, które powstaje specjalnie na Milenium Koronacji Królewskich w 2025 roku!

W sobotę, 12 października zawędrujemy na osiedle Grunwaldzkie, o którym wiele lat temu książkę pt. „jest w Gnieźnie takie osiedle” napisał Marian Kowalski. Spotkanie z okazji ponownego wydania tej trudno dziś dostępnej monografii poprowadzi Rafał Wichniewicz.

Pójdziemy też w Miasto! Naszym przewodnikiem będzie sam Szczun z Karei, czyli Jarosław Mikołajczyk, który oprowadzi nas po Gnieźnie śladami jego Obywatelek (11 października, g. 16.00, zbiórka pod Starym Ratuszem).

WYSTAWY i SPEKTAKLE

Fotografie Mikołaja Szymkowiaka, ucznia kierunku „Fotografia i Multimedia” TEB Edukacja, pod wspólnym tytułem „Lepsze miejsce” zostaną zaprezentowane na wystawie, której wernisaż w Centrum Kultury „Scena To Dziwna” odbędzie się 8 października o g. 17.00. Dodajmy, że wychowanek Waldemara Stube został tegorocznym laureatem prestiżowej Grand Press Photo (kategoria „Stories, sekcja „Young Poland”).

Teatr Wszelki Wypadek, który pod kierunkiem Tomasza Kujawskiego działa przy Miejskim Ośrodku Kultury, od lat przyzwyczaił nas do scenicznych wzruszeń i zaskoczeń. I nie inaczej będzie w tym roku! „Emigranci”, których obejrzymy w sobotę 12 października o g. 19.00 w sali widowiskowej MOK to próba zmierzenia się ze słynnym dramatem Sławomira Mróżka.

KONCERT i NAGRODA „KRÓLIKA”

Podsumowaniem jubileuszowego „FYRTLA” będzie „Wieczór na Fyrtlu” 13 października 2024 r. o g. 17.00 w Teatrze im. Aleksandra Fredro w Gnieźnie. Podczas koncertu nie tylko poznamy Laureata/Laureatkę Nagrody Kulturalnej Gniezna, ale i posłuchamy występów Orkiestry Miłej Gnieznu oraz Asi Czajkowskiej i Bogdana Hołowni. Uwaga: na wydarzenie obowiązują bezpłatne 1-osobowe zaproszenia do odbioru w placówkach Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna.

Skoro o „Królikach” mowa to poznajmy tegorocznych Nominowanych!

Sara Powaga i Regina Borkowska-Kędzierska  – osobowości świata muzyki, pedagożki, animatorki kultury, twórczyni wielu inicjatyw muzycznych pierwszej stolicy.

Tadeusz Panowicz – człowiek-orkiestra: pisarz, regionalista, kolekcjoner, liternik artystyczny, propagator historii Wielkopolski, niepoprawny gawędziarz i bibliofil.

Ewa Pilarska-Banaszak – wybitna altowiolistka, pedagożka, muzykolożka i badaczka historii muzyki. Twórczyni „Capella Musica Gnesnenis” – wyjątkowej inicjatywy propagującej muzykę dawną.

Sebastian Uciński – światłoczuły obserwator otaczającego świata, którego fotoreportaże są dowodem profesjonalizmu i fotograficznej wszechstronności.

NIE TYLKO W GNIEŹNIE

Jubileuszowy FYRTEL przekracza w tym roku granice naszego miasta i rusza w bogaty świat dziedzictwa kulturowego Ziemi Gnieźnieńskiej. Dzięki współpracy z Instytutem Literackim im. Marii i Franciszka Rubaszewskich z „bohaterami” lokalnych społeczności spotkamy się aż w 7 bibliotekach publicznych gmin powiatu gnieźnieńskiego. Oto program spotkań, które poprowadzi Karol Soberski:

18/09/2024 g. 17.00 Jacek Molenda/ Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Kłecko

20/09/2024 g. 17.00 Bartosz Krąkowski/ Biblioteka Publiczna Gminy Kiszkowo

24/09/2024 g. 17.00 Janusz Sztukowski/ Biblioteka Publiczna Gminy Mieleszyn

25/09/2024 g. 17.00 Paweł Noskiewicz/ Gminna Biblioteka Publiczna w Zdziechowie

01/10/2024 g. 17.00 Tadeusz Panowicz/ Biblioteka Publiczna i Centrum Kultury Gminy Łubowo

02/10/2024 g. 17.00 Jan Kulpiński/ Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Czerniejewo

03/10/2024 g. 17.00 Bożena Szymanowska/ Biblioteka Publiczna Gminy Niechanowo.

Z kolei w Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy Witkowo odbędzie się wystawa „Z pasji tworzenia” (wernisaż 18 października 2024 r. , g. 17.00).

Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny!

Organizatorzy: Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna/ Miasto Gniezno

Partnerzy: Gnieźnieński Uniwersytet Trzeciego Wieku, Teatr im. A. Fredry w Gnieźnie, Klub Krytyki Politycznej w Gnieźnie, Miejski Ośrodek Kultury, Scena Kultury „Scena To Dziwna”, Instytut Literacki im. Marii i Franciszka Rubaszewskich, Muzeum Początków Państwa Polskiego.

Organizatorzy wydarzeń poza Gnieznem: Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Kłecko, Biblioteka Publiczna Gminy Kiszkowo, Biblioteka Publiczna Gminy Mieleszyn, Gminna Biblioteka Publiczna w Zdziechowie, Biblioteka Publiczna i Centrum Kultury Gminy Łubowo, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Czerniejewo, Biblioteka Publiczna Gminy Niechanowo, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Witkowo.

Festiwal dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: “Kultura – Interwencje 2024”.

 

Szkoda lata, czyli (czwartkowa) inspiracja do stworzenia książki tunelowej

Skoro piątek, to czas na relację z… czwartku, a dokładnie z Czwartkowych Inspiracji. Tym razem zajęcia odbyły się pod hasłem „Szkoda lata”, więc było nieco melancholijnie.
 
Mali artyści przedstawiali letnie wojaże – regaty na jeziorze, górskie wędrówki czy spacer leśną polaną. Zainspirowali się oczywiście książką – o Żubrze Pomponiku, który opowiada o swoich peregrynacjach po polskich parkach narodowych.
 
Zwróćcie uwagę na formę prac – przypominają tzw. książki tunelowe. Powstają one z warstwowego nałożenia na siebie panelowych ilustracji, dając w efekcie wrażenie głębi. Możecie sami zainspirować się tym pomysłem i stworzyć własne przestrzenne książki.
 
„Czwartkowe Inspiracje” to część projektu „Królewskie Gniezno Czyta 2024” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – Państwowego Funduszu Celowego.