„Cruelty-free” – wolne od cierpienia zwierząt. Coraz więcej produktów opatrzonych jest tym napisem, ale wciąż za mało. Badania naukowe (laboratoryjne) prowadzi się nie tylko na szczurach. Jak okrutne są to działania – pokazuje wstrząsający reportaż Andrew Westolla, kanadyjskiego zoologa, specjalizującego się w ssakach naczelnych. Spędził on rok w amerykańskim schronisku dla szympansów, w którym ratowano zwierzęta wykorzystywane w eksperymentach medycznych. Każdy z szympansów przebywających w azylu Fauna ma medyczną kartotekę pełną niewyobrażalnych i trwających dekadami tortur. W imię nauki.
Najgorsze, że ta medyczna dokumentacja to nie tylko kartki papieru. Zapisana jest na trwałe w pamięci szympansów i w ich okaleczonych ciałach. Nawet emerytura w przytulisku nie jest dla nich łatwa:
„Dla zwierząt tak głęboko ograniczonych przez własną przeszłość wolność z całą pewnością nie ma charakteru absolutnego: to raczej stan umysłu. Główny cel Fauny polega zatem na przekształceniu pojęcia wolności, jakie ma w głowie każdy z szympansów. Kiedy po raz pierwszy przybyły do azylu, przerażało je nowe otoczenie. (…) Wiele małp potrzebowało całych tygodni, żeby odważyć się wyjść na dwór – a kiedy już się na to zdecydowały, unikały trawy, bo nigdy nie czuły pod stopami niczego poza betonem”.
Niemal każdy akapit tej książki to lektura ponad siły. A jednocześnie rzecz obowiązkowa – powinność wobec naszych braci mniejszych. Jak napisali kiedyś Dale Peterson i Jane Goodall „dla szympansa jego podobieństwo do człowieka jest zarazem jego błogosławieństwem i przekleństwem”. Właśnie to podobieństwo skazało szympansy na brutalne i nieopisane tortury w medycznych laboratoriach świata. Sytuacja szympansów w Ameryce, od momentu napisania tej książki, nieco się poprawiła. Wciąż jednak my – ludzie – oblewamy egzamin dojrzałości z naszego człowieczeństwa. A ten polega między innymi na tym, jak traktujemy zwierzęta, nie tylko szympansy.
Książka jest w naszym księgozbiorze – tytuł zanotujcie na przyszłość!
