Bedeker biblioteczny – Kalnik, Ukraina

Dziś w „Bedekerze bibliotecznym” kierunek – wschód i literacka wyprawa biograficznymi ścieżkami Jarosława Iwaszkiewicza. W taką wyprawę ruszyła prawnuczka pisarza – Ludwika Włodek. We swojej wspomnieniowej opowieści „Pra. O rodzinie Iwaszkiewiczów” Włodek odwiedza wiele miejsc związanych z rodziną, i tą po mieczu, i tą po kądzieli. Między innymi jedzie na Ukrainę, gdzie urodził się Jarosław Iwaszkiewicz.

Kalnik, gdzie urodził się Jarosław Iwaszkiewicz, leży jakieś dwieście kilometrów na południowy zachód od Kijowa, niedaleko Winnicy. Mój pradziadek był najmłodszym dzieckiem, w rodzinie polskiego zubożałego szlachcica Bolesława Iwaszkiewicza, zarządcy cukrowni (…).”

Iwaszkiewicz wychowywał się z polskim środowisku kresowym, ale doskonale znał ukraiński. Ludwika Włodek, niemal wiek później, podróżuje do tej „rodzinnej Ukrainy” i konfrontuje jej mityczny obraz z postsowiecką rzeczywistością.

„Z Daszowa pojechaliśmy do Kalnika. Tam jedynym śladem po mojej rodzinie był pomnik Iwaszkiewicza przed miejscową szkołą. Bardzo ładny zresztą, tylko z literówką w nazwisku. (…)”. Cała wizyta strasznie mnie przygnębiła. Beznadzieja tego miejsca, postsowiecka brzydota i bylejakość były tak uderzające, że nie umiałam sobie wyobrazić, że kiedyś była tam ta sama ukochana i piękna Ukraina, o której czytałam nie tylko w książkach mojego pradziadka. Patrząc na te pokołchozowe baby w dresach i nylonowych fartuchach i na tych kilku zapitych chłopów, jedyne postacie, które spotkaliśmy w Daszowie, a później w Kalniku, przypominałam sobie, iż w “Książce moich wspomnień” Iwaszkiewicza czytałam, że ulubioną rozrywką okolicznej inteligencji były wieczorki, podczas których grywano na fortepianie utwory muzyki poważnej, albo że jego matka uwielbia konfitury ananasowe oraz że „niezamożni, choć nie ubodzy” rodzice sprowadzili kurlandzką bonę, by uczyła niemieckiego”.

„Pra. O rodzinie Iwaszkiewiczów” Ludwika Włodek, Wydawnictwo Literackie.

 

 

Zachęcamy do zapoznania się z pozostałymi wpisami z cyklu “Bedeker biblioteczny”:

Bedeker biblioteczny – Florencja

Bedeker biblioteczny – Holcomb, Kansas, USA

Bedeker biblioteczny – Wiedeń

Bedeker biblioteczny – Poznań

Bedeker biblioteczny – Gdańsk

Bedeker biblioteczny – Galveston, Teksas w USA

Bedeker biblioteczny – Davos

Bedeker biblioteczny – Budapeszt

Bedeker biblioteczny – Moskwa

Bedeker biblioteczny – Neapol

Bedeker biblioteczny – Barcelona