Kto spędził sobotę z Józefem Chociszewskim, na pewno nie żałował. W samo południe kilkadziesiąt osób przeszło szlakiem Chociszewskiego przez Gniezno. Spacer poprowadziła Wioletta Degórska, licencjonowana przewodniczka po Gnieźnie, która opracowała autorski Szlak Chociszewskiego. Są na nim miejsca związane z trwającą dwie dekady obecnością Chociszewskiego w Gnieźnie – choćby ulica Franciszkańska, budynek sądu – dawnego więzienia (Chociszewski był aresztowany za swoje patriotyczne wydawnictwa), ul. Łubieńskiego, Chociszewskiego i oczywiście ostatni przystanek – Cmentarz św. Krzyża, gdzie Józef Chociszewski jest pochowany ze swoją żoną Alodją.

Spacer zaprowadził uczestników nie tylko w przeszłość, ale też w nieoczekiwany zaułek miasta i historii. W trakcie spaceru dołączyła do niego mieszkanka ulicy Chociszewskiego, której ciotka mieszkała w tej samej kamienicy, w której żyli Chociszewscy. No właśnie – o tę kamienicę rozbija się cała tajemnica. Istnieje bowiem kilka różnych wersji, gdzie naprawdę Chociszewski spędził dwie gnieźnieńskie dekady. Jednoznaczne rozwiązanie tej zagadki uniemożliwiają supły historii, dokładnie topograficzne zawirowania na przestrzeni lat – zmieniały się nazwy ulic, numeracje. Śledztwo w archiwach nie daje prostych odpowiedzi. Ale może dają je właśnie świadkowie i rodzinne przekazy? Pani Lidia pamięta opowieści ciotki o jej sąsiadach Chociszewskich. Podczas spaceru zaprowadziła uczestników do budynku, w którym mieszkało małżeństwo. Trzeba wejść przez bramę przy ulicy Chociszewskiego 2/3, ten budynek znajduje się w głębi (jest w remoncie). Na zdjęciach Pani Lidia pokazuje okna, które należały do mieszkania zajmowanego przez Chociszewskich (jednocześnie była to też pierwotna lokalizacja wydawnictwa „Gazety Gnieźnieńskiej”).

Józef Chociszewski (1837-1914) był pisarzem ludowym, wydawcą, księgarzem, działaczem społecznym, wielokrotnie więzionym za swoją patriotyczną działalność (walkę z germanizacją za pomocą słowa i edukacji). Dwie ostatnie dekady życia spędził właśnie w Gnieźnie.

Zdjęcia: Anna Farman.

Spacer jest częścią projektu Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna „Biografie miasta: Józef Chociszewski” dofinansowanego w ramach programu „Patriotyzm Jutra” Muzeum Historii Polski w Warszawie.