Neustadt – plany nowej dzielnicy Gniezna z początku XIX wieku

12 października, 2021

Czas na kolejną zapomnianą kartę z historii miasta. Zapomnianą i dodajmy – nigdy niezrealizowaną. Ponownie wracamy do tematu wystawy przygotowanej przez Rafała Wichniewicza, a opowiadającej o „Gnieźnie, które nigdy nie powstało”.

Dziś przedstawiamy fragment dotyczący „Nowego Miasta”. Plany powstania całkiem nowej dzielnicy miasta tzw. Neustadt, pojawiły się po pożodze z 27 maja 1819 roku.

Oto, co na ten temat wyczytamy z kolejnej tablicy wystawy:

„…Postanowiono stworzyć coś bardziej innowacyjnego, dającego perspektywę na przyszłość dla całego miasta, a nie tylko pogorzelców czekających na postawienie nowych domów dla swoich rodzin. „Retablissement Plan” był dziełem inspektora Crusiusa i zakładał dwie istotne kwestie.

Śmiałość założenia podkreślało powstanie osi widokowej na katedrę z nowej ulicy, zaprojektowanej z Rynku w kierunku południowo-wschodnim. To dzisiejsza ul. Chrobrego, która docelowo prowadziła do drugiego głównego założenia projektu – Nowego Miasta (niem. Neustadt). Miała to być zupełnie nowa dzielnica Gniezna z prostopadłą siatką ulic oraz nowym placem stanowiącym jej rynek. Władzom pruskim marzyło się, żeby stworzyć alternatywę dla dotychczasowego, „starego” centrum gospodarczego miasta. Nowy rynek miał być dwa razy większy od obecnego, a dodatkowo każda z posesji przeznaczona pod zabudowę w tej dzielnicy miał być wystarczająco duża i na planie prostokąta (w przeciwieństwie od małych i nierównych kształtem, znajdujących się w centrum).

Projekt Nowego Miasta upadł bardzo szybko, ponieważ… nikt nie chciał kupować posesji na tak „odległych” terenach. Mimo starań władz, polegających na osuszaniu podmokłych gruntów, stosowaniu niższych cen za ziemię, kupców brakowało. Nie pomogło nawet wytyczenie nowej ulicy łączącej Targowisko z Nowym Miastem – dzisiejsza ul. Mickiewicza. Nie poskutkowało także pobudowanie w pobliżu kościoła ewangelickiego oraz szpitala (dzisiejsza komenda Policji). W końcu projekt zarzucono.”
Wystawę można oglądać w Czytelni Biblioteki Głównej przy ul. Mieszka I 16Projekt powstał w ramach VII Festiwalu „Fyrtel”, organizowanego przez Bibliotekę Publiczną Miasta Gniezna i Miasto Gniezno, dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „Kultura – Interwencje 2021”.

Neustadt – plany nowej dzielnicy Gniezna z początku XIX wieku

UDOSTĘPNIJ