W sumie ponad 400 uczestników w czasie czterech dni.
Podsumowania 2021 roku: “XI Festiwal Literacki PRETEKSTY”
W sumie ponad 400 uczestników w czasie czterech dni.
Zdjęcia Dorian Kaczmarek
Organizatorem Festiwalu, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, już po raz trzeci będzie Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna razem z Miastem Gnieznem. Partnerami wydarzenia są: Stowarzyszenie Ośla Ławka oraz Miejski Ośrodek Kultury.
W Latarnia na Wenei pokaźne grono słuchaczek i słuchaczy zgromadził Jakub Małecki. Autor m.in. „Dygotu”, „Horyzontu” i „Rdzy” zasłuchanym opowiadał o swojej drodze – od pracownika banku do poczytnego autora. Poważne tematy przeplatały się z anegdotkami związanymi z wyrzuceniem pierwszej książki do kosza czy ucieczce z pierwszego spotkania autorskiego.
Pisarz sporo miejsca poświęcił także kwestii szufladkowania twórców przez recenzentów, odżegnując się trochę od wszystkich łatek przypinanych mu przez znawców. Podkreślił kilkukrotnie, że zdanie czytelnika jest dla niego o wiele ważniejsze niż opinie krytyków, a recenzji swoich książek nie czyta już od wielu lat.
Zebrani na Latarni z pewnością zapamiętają Jakuba Małeckiego jako sympatycznego, pełnego humoru człowieka z jasno wyklarowaną wizją tego, co i jak chce tworzyć. Dodatkową gratką dla uczestników spotkania była możliwość zakupu książek autora oraz zdobycia dedykacji. No i tylko ci, którzy byli na spotkaniu w Gnieźnie wiedzą, dlaczego Jakub Małecki z wielką pasją pochłania kolejne kryminały J.K. Rowling.
Donguralesko, Gural, Hardcorowy Papa, Osieroconych Płyt Selektor, jakkolwiek nazwiemy Piotra Górnego, od prawie 30 lat pozostaje on jednym z najważniejszych głosów na polskiej scenie rapu. I głosu tego można było (i warto było!) posłuchać podczas drugiego dnia Pretekstów na spotkaniu w Latarni na Wenei.
„W muzyce jest cały czas poszukiwanie” – to chyba najlepsze podsumowanie rozmowy, której przysłuchiwała się gnieźnieńska publiczność. Twórca mówił wiele o swoich inspiracjach muzyką świata, etnicznością, folkiem i tym, jaki te melodie mają wpływ na niego i jego twórczość. Zebrani mogli dowiedzieć się także, że raper lubi czytać na głos poezję (bo tylko tak warto ją czytać) oraz, że jeden z pierwszych koncertów zagrał w Gnieźnie.
Z pewnością osoby, które przyszyły na spotkanie z Guralem nie znając jego twórczości mogły być pozytywnie zaskoczone wielością tematów poruszanych podczas rozmowy oraz przenikliwością stwierdzeń dotyczących zarówno historii polskiej sceny muzycznej, jak i wydarzeń zupełnie współczesnych.
Zdjęcia Dorian Kaczmarek
Organizatorem Festiwalu, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, już po raz trzeci będzie Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna razem z Miastem Gnieznem. Partnerami wydarzenia są: Stowarzyszenie Ośla Ławka oraz Miejski Ośrodek Kultury.
Od 2 do 5 września 2021 r. Gniezno już 11 raz stanie się Literacką Stolicą Polski i areną ciekawych wydarzeń, dla których wspólnym mianownikiem jest właśnie Literatura.
Spotkania autorskie, slam poetycki, pasjonujące spektakle oraz nietuzinkowe koncerty, to tylko niektóre z pozycji programu, który ma ambicję przynajmniej „nie być słabszym” od ubiegłorocznego. Wśród zaproszonych gości, którzy przyjadą do Pierwszej Stolicy, możemy wymienić: prof. Jerzego Bralczyka, Jakuba Małeckiego, Michała Rusinka, Filipa Springera, Daniela Wyszogrodzkiego, a także Piotra Górnego, znanego szerzej pod artystycznym pseudonimem „DonGURALesko”. Honor Gniezna reprezentować będzie niezastąpiona prof. Eliza Grzelak, która przyjrzy się funkcji ogrodu w literaturze.
Teatr, czerpiący inspirację w Literaturze, od początku towarzyszy „Pretekstom”. Nie inaczej będzie w tym roku. Festiwalowa publiczność weźmie udział w premierze nowego spektaklu Teatru Wszelki Wypadek, a mianowicie „Emigrantów” na podstawie dramatu Sławomira Mrożka w reżyserii Tomasza Kujawskiego. Tenże sam zespół przypomni także własną sceniczną interpretację słynnej powieści Johna Steinbecka „Myszy i ludzie”. „Czarnym koniem” programu może okazać się z kolei spektakl „Projekt: Świteź” w wykonaniu Grupy Teatralnej „Daj ać!: poza”, a koncertowe atrakcje zapewni grupa Szegetz, która przedstawi materiał z najnowszej płyty „Przedświt”.
Nie zabraknie i wydarzeń skierowanych do najmłodszych miłośników literatury. Dla nich Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna przygotowała warsztaty „Wierszokleci też poeci”. O emocje i poetycką część programu zadbał, popularny już środowisku literackim, Slam Poetycki im. Franciszka Rabelais’a, na którym pojawiły się slamerskie sławy z całej Polski. Wydarzenie to odbyło się wyjątkowo wcześniej, 13 sierpnia 2021 r. z bardzo ważnego powodu: otrzymania prawa do kwalifikacji laureatów do wrześniowych Mistrzostw Polski w Slamie.
Festiwalowi towarzyszyć będą także dwie bardzo ciekawe wystawy. Filia nr 2 przy ul. Staszica 12a gościć będzie, dzięki uprzejmości Narodowego Centrum Kultury, wystawę „LEM” poświęconą postaci Stanisława Lema, prekursora fantastyki naukowej w naszym kraju. W plenerze z kolei przyjrzymy się dziejom gnieźnieńskiej książnicy, która w zeszłym roku obchodziła swoje 75. urodziny.
Organizatorem Festiwalu, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, już po raz trzeci będzie Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna razem z Miastem Gnieznem. Partnerami wydarzenia są: Stowarzyszenie Ośla Ławka oraz Miejski Ośrodek Kultury.
Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Obowiązuje reżim sanitarny.
XI Festiwal Literacki PRETEKSTY
Gniezno, 2-5 września 2021
PROGRAM
02 września 2021 r. (czwartek)
10.00 „Wierszokleci też poeci”/ warsztaty dla dzieci/ Filia nr 2 BPMG
18.00 Jakub Małecki/ spotkanie autorskie/ Latarnia na Wenei
20.00 Piotr Górny (aka DonGURALesko)/ spotkanie autorskie/ Latarnia na Wenei
03 września 2021 r. (piątek)
10.00 „Wierszokleci też poeci”/ warsztaty dla dzieci/ Filia nr 2 BPMG
17.30 „Projekt: Świteź”/ Grupa Teatralna „Daj ać!: poza”/ spektakl/ Latarnia na Wenei
19.00 prof. Jerzy Bralczyk/ spotkanie autorskie/ Dziedziniec Starego Ratusza
20.30 Szegetz/ koncert/ Latarnia na Wenei
04 września 2021 r. (sobota)
16.00 prof. Eliza Grzelak „Pamiętajmy o ogrodach”/ spotkanie autorskie/ Dziedziniec Starego Ratusza
18.00 Filip Springer/ spotkanie autorskie/ Dziedziniec Starego Ratusza
20.00 Emigranci/ Teatr Wszelki Wypadek/ spektakl/ Latarnia na Wenei
05 września 2021 r. (niedziela)
16.00 Daniel Wyszogrodzki/ spotkanie autorskie/ Latarnia na Wenei
18.00 Michał Rusinek/ spotkanie autorskie/ Dziedziniec Starego Ratusza
20.00 Myszy i Ludzie/ Teatr Wszelki Wypadek/ spektakl/ Latarnia na Wenei
WYSTAWY:
LEM/ hol Fili nr 2/ ul. Staszica 12a
Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna 75+1/ skwer przy pomniku św. Wojciecha
Na finał piątkowych spotkań w ramach PRETEKSTÓW, czyli dokładnie w połowie emocji i wrażeń, jakich dostarczy festiwal – koncert.
O odpowiednią temperaturę muzycznych emocji zadba Szegetz. Mając w pamięci ubiegłoroczny występ, nie mamy obaw co do wrześniowych chłodów – występ na pewno rozgrzeje publikę do czerwoności.
Szegetz – to muzyczna inkarnacja slamera z poetyckim dorobkiem. Gdzieniegdzie publikowany. Ma na koncie koncerty w ramach Festiwalu Malta i teatrze, grywał na skłotach, uniwersytecie i ciężarówce jeżdżącej po Warszawie. Obecnie kończy prace nad debiutanckim wydawnictwem rapowym pt. „Przedświt EP”.
„Przedświt” to epka o porażkach, gapieniu się nocą w gwiazdy; o sarnach, miłości, chodzeniu po ulicy, oddechu i krwi. Stylistycznie nawiązuje od eksperymentalnego hip-hopu po atmosferyczne odmiany trapu, ale całość materiału łączy brzmienie, które charakteryzuje przestrzenność, brud, głębokie i przesterowane dźwięki.
XI Festiwal Literacki Preteksty organizują: Miasto Gniezno wraz z Biblioteką Publiczną Miasta Gniezna.
Wsparcia udzielają partnerzy: Miejski Ośrodek Kultury, Stary Ratusz w Gnieźnie, Stowarzyszenie “Ośla Ławka”, Latarnia na Wenei, Stowarzyszenie “Fantasmagoria”, Klub Krytyki Politycznej w Gnieźnie.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Dwa weekendy wypełnione atrakcjami, ośmiu autorów, dwa koncerty, monodram, konkurs poetycki, wystawy i znakomita publiczność – tak w telegraficznym skrócie wyglądał tegoroczny jubileuszowy, bo dziesiąty już, Festiwal Literacki PRETEKSTY.
A jak AUTORZY
Na pewno najjaśniejszym momentem Pretekstów było spotkanie z Anną Seniuk. Okazją do niego była wydana w 2016 roku książka „Nietypowa baba jestem”, która powstała dzięki rodzinnej kooperacji – mamy Anny Seniuk i córki Magdaleny Małeckiej-Wippich. Autorka zauroczyła widownię optymizmem, energią i wigorem. W barwnych opowieściach przemyciła zachętę do czytania i pozytywnego patrzenia na życie.
Do Gniezna przyjechał także literacki duet Sławomir Shuty i Piotr Marecki. Panowie, od lat związani zawodowo (Marecki jest wydawcą Shutego) i przyjaźnią, opowiadali o swoich ostatnio wydanych książkach „Polsce przydrożnej” i „Ludziach z wolnego wybiegu”. Na PRETEKSTACH gościliśmy także Olgę Gitkiewicz, której ostatnia książka „Nie zdążę”, a także wcześniejsza „Nie hańbi” była punktem odniesienia, w rozmowie o wykluczeniu z powszechnego dostępu do transportu i polskim rynku pracy.
Końcówka festiwalowych wydarzeń należała do gnieźnieńskiej strony literatury. Na spotkaniu z Irminą Kosmalą, która prezentowała swój prozatorski debiut „Złudę”, gościli także Dawid Jung, Krzysztof Szymoniak i Rafał Wichniewicz. Zaproszeni przez debiutantkę autorzy mieli szansę do wspólnej promocji wydanych książek.
K jak KONCERTY
Po pełnych intelektualnych wyzwań spotkaniach autorskich był czas na muzyczne ukojenie. Na Festiwalu zagrał Youth Novels. Wągrowiecki duet Anny Babrakowskiej i Emila Nowaka, młodych twórców, stylistycznie odpowiada szeroko pojętej muzyce alternatywnej i jest porównywany do brzmień zespołów Daughter czy London Grammar. Duet przyjemnie i nastrojowo rozkołysał publiczność. Mocnym akcentem zaznaczył się sobotni koncert Szegetza. Paweł J. Bąkowski dał popis swoich znakomitych umiejętności: performerskich i literackich i otrzymał zasłużone wiwaty zachwyconej widowni.
A TAKŻE:
Sztandarowym działaniem Festiwalu jest od wielu lat Slam Poetycki im. Franciszka Rabelais’a. W tegorocznym konkursie uczestniczyli poeci-performerzy przybyli z Wrocławia, Bydgoszczy, Poznania i Wrześni. Uważne ucho publiki i jej decyzje zdecydowały o wygranej Smutnego Tuńczyka, który także w poprzednim roku znalazł się na podium. Do finałowej trójki zakwalifikowali się również: Krzysztof Szymoniak – poeta debiutujący w roli slamera oraz Sasza Kruk, dobrze znany już uczestnikom konkursu.
Tomasz Kujawski pokazał się, w tym roku, z nowym monodramem „Dojrzałość Niedojrzałości” opartym na „Dziennikach” Witolda Gombrowicza. Doskonały wybór fragmentów literackich i wspaniała gra aktorska dosłownie przykuły widownię do miejsc. Było czym nasycić swe intelektualne potrzeby.
Jubileusz 10-lecia obchodził także Klub Dyskusji o Książce, spotkanie członków klubu i okazjonalna wystawa uświetniły tę rocznicę.
Wystawa „Gnieźnianie AD 2020” zamyka tegoroczny Festiwal PRETEKSTY. Podobnie jak w roku ubiegłym artyści sami wybrali temat do fotograficznych opowieści. Swoje „światłoczułe reportaże” 26 września o godz. 18.00 na placu przed pomnikiem św. Wojciecha zaprezentują: Anna Farman, Szymon Malengowski, Beata Orczykowska, Dawid Stube, Waldek Stube i Michał Wysocki.
Organizatorem Festiwalu, już po raz drugi, była Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna. Podobnie jak od wielu lat “Preteksty” wspiera Miasto Gniezno. Partnerami wydarzenia byli: Stowarzyszenie Ośla Ławka, Gnieźnieński Klub Krytyki Politycznej oraz Stary Ratusz.
Spotkanie z Anną Seniuk realizowane w ramach projektu “Laboratorium słowa” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Zdjęcia Anna Farman
Tym razem Preteksty wyruszają w stronę tego, co w literaturze świeże jak cukinia z ogródka i ciekawe, jak wyprawa do wnętrza Polski.
Zapraszamy na niecodzienne spotkanie z Piotrem Mareckim i Sławomirem Shuty, którzy w tym roku zaprezentowali swoje nowe dzieła. „Polska przydrożna” i „Historie o ludziach z wolnego wybiegu. Pasty i skity” to dwie różne książki, których pozornie nic nie łączy, ale czy rzeczywiście, o tym przekonacie się na spotkaniu. Do zobaczenia 12 września 2020 r. (sobota) o godzinie 18.00 na Latarni na Wenei.
O obydwu książkach pisze się wiele:
O „Polsce przydrożnej”:
„Od czasu Białoszewskiego nic mi takiej radości czytania nie dało. Przecież to jest lepsze niż Białoszewski połączony z reportażem typu „byliśmy głupi”. Piotr Marecki pojechał w Polskę w ramach wieczoru kawalerskiego, zniknął, wrócił po dwóch tygodniach i napisał najważniejszą książkę o Polsce od dawna. Czytam i czytam, i nie mogę się oderwać. I super zdjęcia też. To będzie hit.”
Ziemowit Szczerek
O „Historiach o ludziach z wolnego wybiegu. Pasty i skity”:
„W Pastach Shutego rzuca tobą, jakbyś robił zwrot przez sztag zdezelowanym statkiem kosmicznym miotającym się między planetami, z których każda ma inny ekosystem, florę i faunę, ustrój społeczny. Czytanie wywołuje efekty nieprzewidywalne – ale przeczuwalne, dociera do ciebie, że to wcale nie jest śmieszne, że oglądasz koniec świata live, z zapętleniem co bardziej efektownych momentów, z gadatliwym komentatorem; wkurwiają cię przerwy na reklamy, masz zastrzeżenia do decyzji sędziego, wstajesz i idziesz do lodówki, koniec świata dzieje się dalej przełączasz kanały, gasisz, bo jutro do pracy. koniec świata podgryza drzwi na klatkę 10. Zapominasz, że to tylko książka i wszystko dobrze się skończy, zaczynasz rozkminiać, gdzie przechować zapasy, kiedy to wszystko się zacznie”.
Agata Zu Jabłońska
Bohaterowie spotkania to:
Sławomir Shuty – artysta ruderalny; prozaik (Zwał, Cukier w Normie, Dziewięćdziesiąte), reżyser (Luna, Panoptykon, Pokój) i memiarz (art zin Baton, https://www.facebook.com/SlawomirShuty/). Laureat Paszportu Polityki za powieść Zwał („za literacki słuch, za pasję i odwagę w portretowaniu polskiej rzeczywistości”). Obecnie rolnik, prowadzi w Beskidzie Niskim gospodarstwo agroturystyczne Jasielówka.
Piotr Marecki (ur. 1976) – wychował się w Trzcinicy na Podkarpaciu, obecnie mieszka w Krakowie. Pracuje jako profesor na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie zajmuje się mediami cyfrowymi. Był profesorem wizytującym na amerykańskich uczelniach (m.in. MIT, Uniwersytet Kolorado w Boulder, Uniwersytet w Rochester). Jest także redaktorem naczelnym wydawnictwa Korporacja Ha!art. Tworzy literaturę eksperymentalną, m.in. boty, generatory tekstu, poezję flarf, gry.
Prowadzenie spotkania: Paweł Bartkowiak.
A po spotkaniu z literatami czas na koncertowe dźwięki – o godz. 20.00 na Latarni na Wenei zagra Szegetz.
Szegetz – raper, który zaczynał słowa na polskich slamach poetyckich. Członek duetu Destruenci, który łączył teksty z elektroniką i trąbką. Dotychczas Szegetz występował w „Mózgu” (Bydgoszcz), na Rozbracie, festiwalu Malta czy w “Pogłosie” i na warszawskich skłotach.
Na żywo towarzyszy mu KR, który od trzynastego roku życia gra na trąbce na pogrzebach, a wokalnie i instrumentalnie wspiera przedświtową chutzpę na żywo.
„Przedświt” – epka o porażkach, gapieniu się nocą w gwiazdy; o sarnach, miłości, chodzeniu po ulicy, oddechu i krwi. Komentuje siłę i brak sił, plany na życie i ludziach robiących społeczeństwo. Stylistycznie nawiązuje od eksperymentalnego hip-hopu po atmosferyczne odmiany trapu. Całość materiału charakteryzuje przestrzenne brzmienie oraz głębokie i przesterowane dźwięki.
Tak jak obiecywał Organizator tegorocznych „Pretekstów” – Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna, Festiwal odbędzie się! To już drugie podejście do wydarzenia, poprzednie w przeddzień krajowego lockdown’u zostało odwołane. Dziś, przedstawiając aktualny program i zapraszając na wszystkie wydarzenia, Biblioteka czuje szczególną radość.
Spotkania autorskie, slam poetycki oraz nietuzinkowe koncerty, to tylko niektóre z pozycji programu tegorocznego, jubileuszowego Festiwalu Literackiego „Preteksty”. Wśród zaproszonych gości, którzy przyjadą do Pierwszej Stolicy, są: Anna Seniuk, Sławomir Shuty, Olga Gitkiewicz i Piotr Marecki. Koncertowe atrakcje zapewnią grupy: Youth Novels i Szegetz. O emocje i poetycką część programu zadba, popularny już środowisku literackim, Slam Poetycki im. Franciszka Rabelais’a, na którym pojawią się slamerskie sławy z całej Polski. Szerokiej publiczności podczas Festiwalu zaprezentują się: Irmina Kosmala z prozatorskim debiutem „Złuda”, a także Tomasz Kujawski, który przedstawi autorski monodram przygotowany na podstawie fragmentów „Dzienników” Witolda Gombrowicza. Wizualna uczta czeka zaś odbiorców wystawy fotograficznej „Gnieźnianie AD 2020”. Podobnie jak w roku ubiegłym artyści sami wybrali temat do fotograficznych opowieści. Swoje „światłoczułe reportaże” zaprezentują: Szymon Malengowski, Anna Farman, Dawid Stube, Waldek Stube, Beata Orczykowska i Michał Wysocki.
Dziesiąta edycja festiwalu potrwa od 4 do 26 września. Organizatorem Festiwalu, już po raz drugi, będzie Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna. Podobnie jak od wielu lat „Preteksty” wspiera Miasto Gniezno. Partnerami wydarzenia są: Stowarzyszenie Ośla Ławka, Gnieźnieński Klub Krytyki Politycznej oraz Stary Ratusz.
Formuła „Pretekstów” od kilku lat opiera się na 3 podstawowych motywach:
ZBLIŻENIA – ukazania literatury jako elementarnej część naszej codzienności,
INSPIRACJI – pokazania, że Słowo może inspirować artystów,
SPOTKANIA – przybliżenia twórców do publiczności.
Literatura jest Przygodą, a największą barierą jest problem z tym, by ją wreszcie rozpocząć. Wskazane trzy filary festiwalu to zaproszenie do takiej Przygody, i to właśnie w Gnieźnie – miejscu, gdzie magia historii przekształca rzeczywistość.
X Festiwal Literacki PRETEKSTY
Gniezno, 4-26 września 2020
PROGRAM
04 września 2020 r. (piątek)
g. 18.00 Slam Poetycki im. F. Rabelais /slam/ Latarnia na Wenei
g. 20.30 Youth Novels /koncert/ Latarnia na Wenei
05 września 2020 r. (sobota)
g. 18.00 Nietypowa baba jestem. Spotkanie z Anną Seniuk /spotkanie autorskie/ Dziedziniec Starego Ratusza
06 września 2020 r. (niedziela)
g. 18.00 Nie działa! Czyli o komunikacji publicznej i rynku pracy w Polsce. Spotkanie z Olgą Gitkiewicz /spotkanie autorskie/ Latarnia na Wenei
11 września 2020 r. (piątek)
g. 18.00 10 lat Klubu Dyskusji o Książce przy BPMG /spotkanie z wystawą/ BPMG ul. Staszica 12a
12 września 2020 r. (sobota)
g. 18.00 Pasty przydrożne. Spotkanie z Piotrem Mareckim i Sławomirem Shutym /spotkanie autorskie/ Latarnia na Wenei
g. 20.00 Szegetz /koncert/ Latarnia na Wenei
13 września 2020 r. (niedziela)
g. 18.00 Dlaczego żyjemy w pozorze prawdy? „Złuda” – debiut prozatorski Irminy Kosmali /spotkanie autorskie/ Latarnia na Wenei
g. 20.00 „Dojrzałość Niedojrzałości”/monodram Tomasza Kujawskiego na podstawie fragmentów „Dzienników” Witolda Gombrowicza/ Latarnia na Wenei
26 września 2020 r. (sobota)
g. 18.00 Wernisaż wystawy „Gnieźnianie AD 2020”/wystawa/ plac pod pomnikiem św. Wojciecha