Podsumowania 2021 roku: “VII Festiwal FYRTEL”

Przełom września i października znaczyliśmy kolejną imprezą – VII Festiwalem Fyrtel. Było to święto miasta, w czasie którego mówiliśmy o nim poprzez jego sztukę: słowo – obraz – muzykę.
 
Najpierw słowo, czyli spotkania z lokalnymi autorami Krzysztofem Szymoniakiem i Agnieszką Gadzińską, a także z Ryszardem Ćwirlejem i Sebastianem Butnym, którzy zainspirowani kradzieżą figury św. Wojciecha z sarkofagu gnieźnieńskiej katedry z 1986 roku, wykorzystali ją w swojej pracy twórczej. Za obrazem stoją tutaj trzy wystawy. Pierwsza kart z powieści graficznej gnieźnianek: Wiktorii Młynarczyk i Adrianny Rakowskiej „Zasypiam” i kolejne będące wynikiem warsztatów prowadzonych wspólnie z młodzieżą z II Liceum Ogólnokształcącego w Gnieźnie o charakterze historycznym „To kobiety zbudowały Gniezno”, „Gniezno, które nigdy nie powstało”. Festiwalowy finał – czyli gala „Wieczoru ma Fyrtlu” była okazją do wręczenia medali koronacyjnych i „Królika” Nagrody Kulturalnej Miasta Gniezna. Podczas wieczoru swoja premierę miały także dwa projekty: „Poemat gnieźnieński” – autorski film Pawła Bąkowskiego i Mateusza Zubla i „Dźwięki naszego miasta” materiał przygotowany przez Jakuba Dzionka i Aleksandra Karwowskiego prezentujący współczesną muzyczną stronę miasta. Muzyka to także koncert zespołu „Zagrali i Poszli”, który w ten sposób uczcili swoją 30 letnią obecność na scenie.
Podsumowując – 24 wydarzenia dla 304 uczestników.

Festiwal Fyrtel – twórczy konglomerat opowieści o mieście

Zakończył się VII Festiwal Fyrtel – czas na podsumowanie trzydniowego świętowania, choć warto od razu zaznaczyć, że niektóre działania (jedna wystawa i film o gnieźnieńskiej muzyce) swój finał będę dopiero miały, w niedalekiej przyszłości. Już natomiast wiemy, że tegoroczna edycja festiwalu była wyjątkowo udana, o czym zdecydował dobór twórców i artystów. Różnorodność talentów, pasji i artystycznych form wyrazu miała jeden wspólny mianownik – Gniezno. Miasto jako inspiracja, jako miejsce pochodzenia, jako punkt odniesienia przebijało przez wszystkie festiwalowe wydarzenia. Cieszymy się, że Gniezno ma tak wielu wspaniałych ludzi, których warto dostrzec i docenić.

Festiwal otworzył czwartkowy wieczór autorski Krzysztofa Szymoniaka. Poeta rozwiesił literacki most między Gnieznem a Cieszynem w swoich najnowszych „Zapiskach cieszyńskich”. Spotkanie, odbywające się pod hasłem „Czytajcie swoich poetów!”, było swego rodzaju wezwaniem do wczytywania się w twórczość lokalnych poetów, przez których wrażliwość i język filtrowane są dusze „lokalnych fyrtli”.

Kolejny dzień festiwalu również rozpoczęła literacka premiera, tym razem dla młodszych czytelników. Pisarka Agnieszka Gadzińska zaprezentowała książkę „Tu cień pada inaczej”. Akcja powieści rozgrywa się właśnie w Gnieźnie, w kamienicy przy ulicy Kaszarskiej, a także na Rynku, Łazienkach, a nawet w Komendzie Policji. I jeszcze ciekawostka – wymieniona w książce Pani Ewa, bibliotekarka to autentyczna postać z gnieźnieńskiej książnicy.

Prawdziwym artystycznym odkryciem festiwalu była wystawa młodych artystek Adrianny Rakowskiej i Wiktorii Młynarczyk. W bibliotecznym holu przy ul. Staszica 12a otwarto wystawę „Zasypiam”, której znakomite grafiki zachwyciły zwiedzających. Podczas wernisażu można było posłuchać, jak powstały plansze, jak współpracowało się autorkom oraz jakie osobiste doświadczenia stoją za tą graficzną opowieścią. Bo wystawione plansze czekają na wydanie w formie powieści graficznej.

Tego samego dnia odbyło się spotkanie z pisarzem Ryszardem Ćwirlejem i reżyserem Sebastianem Buttnym. Temat spotkania, mimo iż historyczny, był naprawdę gorący – to zuchwała kradzież figury św. Wojciecha z sarkofagu gnieźnieńskiej katedry w 1986 roku. Tak się składa, że ów temat zainteresował obydwu twórców. Z tą różnicą, że – jak powiedziano na spotkaniu – tam, gdzie kończy się powieść Ćwirleja, zaczyna się scenariusz Buttnego. Dyskusja była bardzo ciekawa – rozmawiano o paradoksach śledztwa, o politycznym tle wydarzenia. Ujawniono też, kto zagra główną rolę w produkcji – otóż Mateusz Kościukiewicz. Już za pięć tygodni ruszają zdjęcia do filmu o tej kradzieży.

Wielkim finiszem Fyrtla była sobotnia gala, na której zaprezentowano m.in. projekty miejskiej książnicy. W tym wystawę Rafała Wichniewicza „Gniezno, które nigdy nie powstało”, którą niebawem można będzie poznać w Czytelni Biblioteki Głównej przy ul. Mieszka I 16. A także zapowiadana na koniec października ekspozycja „To kobiety zbudowały Gniezno”. Jej twórcy – Kamila Kasprzak-Bartkowiak i Paweł Bartkowiak – podkreślali, że rola kobiet w mieście Pierwszych Piastów jest ciągle mało eksponowana i doceniania. O innym, powstającym jeszcze, projekcie Jakuba Dzionka i Aleksandra Karwowskiego, opowiedział ze sceny ten drugi. Celem jest stworzenie opowieści o gnieźnieńskiej muzyce i jej twórcach. Materiału jest tak dużo, że powstanie kilka odcinków filmu – będzie można zobaczyć na profilu FB Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna. Tam też szeroka publiczność będzie mogła zobaczyć audiowizualny poemat „Czy miasto do nas mówi?” – słowa Pawła Bakowskiego do obrazu stworzonego przez Mateusza Zubla. Produkcja dosłownie zaparła dech w piersiach zgromadzonym w Teatrze widzom.

Gala Fyrtla oczywiście nie może obyć się bez miejskich nagród. „Królika” Nagrodę Kulturalną Miasta Gniezna wiceprezydent Jarosław Grobelny wręczył Irminie Kosmali – autorce, redaktorce i prowadzącej Kuźnie Literacką. Medal koronacyjny z rąk wiceprezydenta otrzymali: Tomasz Kujawski – twórca niezależnej sceny teatralnej Gniezna, Krzysztof Szymoniak – dziennikarz i poeta oraz Rafał Stańczak – dyrektor Państwowej Szkoły Muzycznej w Gnieźnie. Ostatnim akordem był znakomity, jubileuszowy koncert zespołu „Zagrali i Poszli”. Tego stażu – 30 lat na scenie – zupełnie po muzykach nie widać. Energii i pasji mogą im z pewnością pozazdrościć młodsi koledzy po fachu.

VII edycję Festiwalu „Fyrtel”, organizowanego przez Bibliotekę Publiczną Miasta Gniezna i Miasto Gniezno, dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „Kultura – Interwencje 2021”.

Zdjęcia Dawid Stube i Waldek Stube

 

 

 

VII Fyrtel: “Milczenie jest srebrem” – spotkanie autorskie z Ryszardem Ćwirlejem i Sebastianem Buttnym

W historii każdego miasta są takie momenty, że czynią je centrum powszechnej uwagi. Gniezno takich momentów ma co najmniej kilkanaście, a jednym z najbardziej spektakularnych była zuchwała kradzież figury św. Wojciecha z sarkofagu gnieźnieńskiej katedry w 1986 roku. Wydarzenie, o którym mówiła cała Polska, stało się w wiele lat później inspiracją do dwóch przedsięwzięć artystycznych: świetnej książki „księcia polskiego kryminału” Ryszarda Ćwirleja oraz przygotowywanego właśnie filmu fabularnego w reżyserii naszego krajana, Sebastiana Buttnego.

Postanowiliśmy nie zmarnować takiej niebywałej okazji i zaprosiliśmy obu twórców do zwierzeń w temacie tych artystycznych inicjatyw. Festiwal „o mieście” zdaje się być idealnym tłem do przeprowadzenia takiej rozmowy. Na wydarzenie zapraszamy w piątek 1 października o godz. 19.00 do sali koncertowej Starego Ratusza, przy ul. Chrobrego 41. Spotkanie poprowadzi Agnieszka Ziebarth.

Ryszard Ćwirlej, ulubiony autor kryminałów wielu czytelników, o czym świadczy sympatia, z jaką przyjmowane są jego kolejne książki. Jest wykładowcą na Wydziale nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Przez krytyków uznany za twórcę nowego gatunku literackiego – „kryminału neomilicyjnego”.
Na podstawie własnej powieści „Ręczna robota” napisał 75-odcinkowy serial słuchowiskowy, zrealizowany przez Teatr Polskiego Radia dla radiowej Jedynki. W 2015 roku jego powieść „Błyskawiczna wypłata” otrzymała nagrodę Kryminalnej Piły dla najlepszej miejskiej powieści kryminalnej 2014 roku.
W 2017 roku „ Milczenie jest srebrem” –  książka z wątkiem kradzieży monstrancji św. Wojciecha w tle – otrzymała nagrodę Czytelników Wielkiego Kalibru, a w 2018 powieść „Tylko umarli wiedzą” nagrodzono podwójnie, nagrodą Wielkiego Kalibru przyznawaną przez jurorów oraz nagrodą Czytelników Wielkiego Kalibru.

Sebastian Buttny – reżyser, scenarzysta, montażysta i fotograf. Rozpoczynał karierę filmową w roku 1998 jako twórca niezależny; kilka lat później ukończył studia na Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. W trakcie studiów zrealizował krótkometrażowe filmy fabularne i dokumentalne. Jako profesjonalny twórca filmowy realizował teledyski, projekcje do spektakli teatralnych, spoty edukacyjne i reklamy telewizyjne. Pracował jako montażysta filmowy i telewizyjny, copywriter w agencji reklamowej DDB. Jest także autorem projektu fotograficznego “unmade.beds”, dostępnego na stronie www.buttny.net.

Trzykrotnie otrzymał stypendium scenariuszowe przyznawane przez Polski Instytut Sztuki Filmowej, co przyczyniło się do powstania trzech pełnometrażowych scenariuszy filmów fabularnych: “Całkowita Harmonia”, “Pisarze”, “Lato/89”.

Festiwal dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury “Kultura – Interwencje 2021”.

VII FYRTEL – festiwal o Mieście

Drzewa w jesiennych barwach to niewątpliwa oznaka zbliżającej się kolejnej, siódmej już, edycji „Fyrtla” – festiwalu poświęconego dziedzictwu kulturowemu pierwszej stolicy Polski. To prawdopodobnie jedyne takie wydarzenie w naszym kraju w całości skupiające swą narrację i budujące program wokół życia przeszłego i teraźniejszego lokalnej społeczności. Niezmienne motto festiwalu „Fyrtel w stanach skupienia kultury” jest ponadto zachętą dla lokalnych artystów i animatorów do realizacji przedsięwzięć artystycznych z dziedziny filmu, literatury, muzyki, teatru oraz sztuk wizualnych inspirowanych „jedynym takim Miastem na świecie”.

Festiwal rozpocznie spotkanie autorskie z Krzysztofem Szymoniakiem pt. „Czytajcie swoich poetów!”. Okazją do spotkania z tym wybitnym poetą będzie nie tylko rozmowa o życiu literackim Gniezna, którego „gnieźnianin z wyboru” był wieloletnim animatorem, ale także niedawne wydanie jego najnowszej książki pt. „Zapiski cieszyńskie”. Spotkanie poprowadzi Irmina Kosmala. (30 września, g. 19.00, Stary Ratusz, ul. Chrobrego 41).

To nie koniec literackich premier na tegorocznym „Fyrtlu”, bowiem lada moment do księgarń (i bibliotek) trafi „Tu cień pada inaczej” Agnieszki Gadzińskiej, bardzo popularnej autorki książek dla dzieci i młodzieży, pierwszej laureatki „Marcysi”, wyróżnienia Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna. Do rozmowy o Jej najnowszej publikacji, której akcja dzieje się w jednej z kamienic na tytułowej gnieźnieńskiej ulicy zapraszamy już drugiego dnia festiwalu (1 października, g. 14.00, Filia nr 2 BPMG, ul. Staszica 12a).

Wieczorem, tego samego dnia i w tym samym miejscu, otwarcie wystawy „Zasypiam”, będącej efektem współpracy dwóch gnieźnianek: Wiktorii Młynarczyk i Adrianny Rakowskiej. Zagadkowy tytuł kryje znakomity komiks, który jeszcze czeka na wydanie, dlatego też będzie to jego pierwsza publiczna prezentacja (1 października, g. 18.00, Galeria BPMG, ul. Staszica 12a).

Również w piątek zapraszamy na spotkanie pt. „Milczenie jest złotem”, które bezpośrednio nawiąże do zuchwałej kradzieży figury św. Wojciecha z sarkofagu gnieźnieńskiej katedry w 1986 roku. Wydarzenie, o którym mówiła cała Polska, stało się w wiele lat później inspiracją do dwóch przedsięwzięć artystycznych: świetnej książki „księcia polskiego kryminału” Ryszarda Ćwirleja oraz przygotowywanego filmu fabularnego w reżyserii naszego krajana, Sebastiana Buttnego. Spotkanie z tymi dwoma autorami poprowadzi Agnieszka Ziebarth (1 października, g. 19.00, Stary Ratusz, ul. Chrobrego 41).

Tradycyjnym finałem festiwalu będzie sobotni „Wieczór na Fyrtlu” w Teatrze im. Aleksandra Fredry. W programie wydarzenia m.in. ogłoszenie tegorocznego laureata „Królika” – Nagrody Kulturalnej Miasta Gniezna oraz podsumowanie kilku autorskich projektów edukacyjno-artystycznych realizowanych w ramach tegorocznego „Fyrtla”: „Gniezno, które nigdy nie powstało” Rafała Wichniewicza, „To kobiety zbudowały Gniezno” Kamili Kasprzak-Bartkowiak oraz Pawła Bartkowiaka, „Czy Miasto do nas mówi?” Pawła Bąkowskiego oraz „Dźwięki naszego Miasta” Jakuba Dzionka i Aleksandra Karwowskiego. Nie zabraknie też muzycznych niespodzianek w wykonaniu samego Aleksandra Schmidta, cenionego multiinstrumentalisty, pedagoga i animatora wielu wspaniałych przedsięwzięć muzycznych. Swoistym „deserem” wieczoru będzie koncert, uwielbianej w Grodzie Lecha (ale i nie tylko!) gnieźnieńskiej formacji „Zagrali i Poszli”, która w tym roku obchodzi 30 lat pracy twórczej. Podczas występu zaprezentowany zostanie także premierowy materiał z wydanej właśnie nowej płyty zespołu. Na „Wieczór na Fyrtlu” obowiązują bezpłatne zaproszenia do odbioru w placówkach Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna (2 października, g. 18.00, Teatr im. A. Fredry w Gnieźnie, ul. Mickiewicza 9).

VII Festiwal Fyrtel organizują: Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna oraz Miasto Gniezna. Partnerami wydarzenia są: Miejski Ośrodek Kultury, Gnieźnieński Uniwersytet Trzeciego Wieku oraz Teatr im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie.

Festiwal dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury “Kultura – Interwencje 2021”.