Trzeci dzień XI Festiwalu Literackiego Preteksty

Pierwsze sobotnie pretekstowe spotkanie na dziedzińcu Starego Ratusza w Gnieźnie zebrały ogrodników i pasjonatów działek, zielonych balkonów i zieleni. Mimo słonecznej pogody porzucili swoje grządki, hamaki i altanki, by posłuchać wykładu prof. Elizy Grzelak o ekologiczny ogrodzie. Pani Profesor, uznana językoznawczyni, od ponad dwudziestu lat prowadzi ogród, a ogrodnictwo jest jej wielką pasją. I również obszarem badań naukowych – jest autorką m.in. monografii ogrodu „W poszukiwaniu Edenu. Językowo-kulturowy obraz współczesnego polskiego ogrodu ozdobnego. Kreacja czasu i przestrzeni” (książka ta znajduje się w księgozbiorze Biblioteki). Wykład dotyczył przede wszystkim kwestii uwzględnienia perspektywy ekologicznej w pielęgnowaniu ogrodu. Jak barwnie opowiadała Pani Profesor, ona sama ekologiczny „zwrot” zawdzięcza w dużej mierze swoim dzieciom i wnukom, mieszkającym w Berlinie, gdzie postawy ekologiczne są zdecydowanie bardziej zaawansowane i powszechnie praktykowane. Do zmiany patrzenia na ogród przyczyniła się też nawałnica z 2017 roku, której ogromna dewastująca siła pokazała, iż współcześnie ogrodu nie można pielęgnować w oderwaniu od wyzwań klimatycznych. Kondycja planety, globalne ocieplenie, susze, zakwaszenie wód, przeobrażenia biosfery to zjawiska, które współczesny ogrodnik również musi brać pod uwagę w swojej działalności. I to właśnie od kilku lat praktykuje w swoim ogrodzie profesor Grzelak. Co, jak zdradziła, wcale nie jest łatwe. Wiele codziennych ogrodniczych decyzji oznacza kolizję dwóch perspektyw – tradycyjnej estetyczno-użytkowej oraz ekologicznej. Koszenie, podlewanie, krety, ślimaki, mszyce, chwasty i wszystkie inne tradycyjne „problemy” ogrodników – w ekologicznym ogrodzie wymagają zupełnie nowego podejścia. Pani Profesor hojnie dzieliła się z widownią praktycznymi ekowskazówkami, co otworzyło na widowni niemal giełdę „wymiany ogrodniczej wiedzy”. I możliwe, że zaowocuje to w niedalekiej przyszłości serią ekologicznych wykładów, które profesor Eliza Grzelak zaproponowała poprowadzić wespół z Biblioteką. Na którą to propozycję Biblioteka oczywiście patrzy z wielką przychylnością.
Radości z powodzenia misji zaproszenia do Gniezna Filipa Springera nie krył Aleksander Olo Karwowski, prowadzący spotkanie. Te odczucia, sądząc tylko po pytaniach zadawanych przez publiczność podzielali i zebrani na spotkaniu. Można powiedzieć, że tegoroczne Preteksty mają szczęście do różnorodności – każda z przeprowadzanych podczas festiwalu konwersacji dotyka nieco odmiennych strun literackiego fachu. Filip Springer zajmująco opowiadał o pracy fotoreportera i reportażysty. Osobne miejsce w rozmowie znalazła fotografia i jej znaczenie w twórczej drodze autora. Od inspiracji tematem znikania, po zagadnienia architektury, miasta i jego problemów w perspektywie zmian klimatu – te wątki musiały pojawić się na spotkaniu z Filipem Springerem.
Dzień zakończyło premierowe przedstawienie Teatru Wszelki Wypadek „Emigranci” na podstawie dramatu Sławomira Mrożka. Na scenie Latarni na Wenei Tomasz Kujawski i Paweł Gic przejmująco opowiedzieli historię uwięzienia – tego metaforycznego dotyczącego naszych ograniczeń i tego realnego, do którego zmusza nas życiowa sytuacja. Gnieźnieński teatr ma w zwyczaju grę na najwyższych rejestrach emocji, podczas wczorajszego przedstawienia nie było inaczej. Na ponad półtorej godziny publika została pochłonięta przez opowieść, którą wykreował sceniczny duet. Oklaski na stojąco i ożywienie, z jakim rozmawiano o spektaklu po jego zakończeniu chyba nie wymagają komentarza.

Zdjęcia Dorian Kaczmarek

Organizatorem Festiwalu, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, już po raz trzeci będzie Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna razem z Miastem Gnieznem. Partnerami wydarzenia są: Stowarzyszenie Ośla Ławka oraz Miejski Ośrodek Kultury.

 

 

XI PRETEKSTY: „Daj ać!: poza” / Teatr Wszelki Wypadek – spektakle teatralne

Teatry rokrocznie pojawiają się w PRETEKSTOWM programie wydarzeń. Są jedną z form zbliżenia do literatury, która oddaje się jej żywej interpretacji – reżyserskiej i aktorskiej. W tym roku zachwytów słowem, które pokazane zostanie przez moce teatru będziemy życzyć potrójnie. Przygotowaliśmy bowiem trzy spektakle prezentowane przez dwie grupy niezależnych animatorów sceny. Na wszystkie zapraszamy na latarniowy przylądek kultury.

Pierwszy w piątek 3 września o godz. 17.30. Sceniczne deski zamienią się w swego rodzaju eksperyment – projekt: Świteź – przedstawienie, które potrafi zmieniać się z dnia na dzień, z próby na próbę. Wyłania się z klasycznego tekstu i improwizacji członków zespołu i zaprasza do wspólnego zanurzenia się w wodach Świtezi. Świteź i Świtezianka – te dwie ballady Adama Mickiewicza zainspirowały młody teatr amatorski z Poznania do refleksji na temat kategorii kobiecości i męskości we współczesnym świecie, na temat relacji międzyludzkich, które, pomimo postępu technicznego wcale nie stały się łatwiejsze.

„Daj ać!: poza” to grupa miłośników teatru, która od wczesnych lat szkolnych eksploruje deski sceny amatorskiej. Od kilku lat biorą udział w festiwalach teatralnych takich jak: Young Malta Festival, Poznański Festiwal Nauki i Sztuki, Poznański Festiwal Teatrów Marcinek, Dzień dobry, Sztuko! Członkami zespołu są młodzi ludzie zafascynowani odczytywaniem na nowo dawnej literatury i wykorzystywaniem jej w formach performatywnych. Reżyserką i spoiwem łączącym zespół jest Sara Lidia Kruszona – która oprócz działalności pedagogicznej i teatralnej realizuje doktorat z zakresu nauk o kulturze (widowiskowe zagadnienia relacji międzygatunkowych) w Międzydziedzinowej Szkole Doktorskiej Uniwersytetu Warszawskiego.

Dwa następne przedstawienia w wykonaniu Teatru Wszelki Wypadek. Najpierw, w sobotę 4 września o godz. 20.00, „Emigranci”. Pierwszy raz przed dużą publicznością można będzie zobaczyć zmagania gnieźnieńskiego zespołu z dramatem Sławomira Mrożka. Przedstawienie powstało w zaciszu pandemicznych obostrzeń i było prezentowane już bardzo wąskiej grupie odbiorców.

W niedzielę 5 września, również o godz. 20.00, „Myszy i ludzie” spektakl na podstawie powieści Johna Steinbecka. Materiał, przygotowany jeszcze w 2020 roku, pojawia się ponownie, aby dać szansę tym, którzy nie mieli takiej okazji. To przedstawienie o zderzeniu ludzkich marzeń z surową rzeczywistością. Spektakl o brutalnych regułach międzyludzkich relacji, szczególnie okrutnych dla wrażliwych i nieprzystosowanych, które utrudniają osiągnięcie bliskości i zrozumienia. Wreszcie o przyjaźni, która uszlachetnia i czyni człowieka zdolnym do najwyższych poświęceń.
Teatr Wszelki Wypadek to grupa teatralna prowadzona przez Tomasza Kujawskiego – ważną postać dla gnieźnieńskiego teatru amatorskiego. Nauczyciel, instruktor, mistrz od lat tworzący nieprzerwanie teatr z młodzieżą, a nie tylko dla młodzieży. Jego spektakle wielokrotnie były nagradzane, doceniane i – co najważniejsze – zawsze są oczekiwane przez gnieźnieńską publiczność.

XI Festiwal Literacki Preteksty organizują: Miasto Gniezno wraz z Biblioteką Publiczną Miasta Gniezna.
Wsparcia udzielają partnerzy: Miejski Ośrodek Kultury, Stary Ratusz w Gnieźnie, Stowarzyszenie “Ośla Ławka”, Latarnia na Wenei, Stowarzyszenie “Fantasmagoria”, Klub Krytyki Politycznej w Gnieźnie.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.